Wijkgesprekken gezondheid

In het najaar van 2020 zijn wijkgesprekken gevoerd in de wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest. Tijdens deze wijkgesprekken stonden we stil bij (ontwikkelingen in) de gezondheidssituatie van inwoners in kwetsbare situaties in de wijk. De thema’s die ter sprake kwamen, waren ingebracht door de deelnemers. In onderstaande afbeelding is een voorbeeld daarvan te zien voor de wijk Noordwest.

Op welke vier thema's zou je willen verdiepen?

In totaal deden 35 professionals en sleutelpersonen in de wijk mee. In onderstaande teksten leest u de belangrijkste conclusies uit de gesprekken per wijk. Een link naar het volledige verslag is te vinden onderaan deze pagina.

In de wijk Noordwest deden 14 deelnemers mee aan het wijkgesprek. Tijdens het gesprek zijn we dieper ingegaan op de thema’s stress, eenzaamheid, armoede en mensen met een licht verstandelijke beperking.

Stress

Stress onder inwoners wordt veel gezien door deelnemers van het wijkgesprek en is vaak onderliggend aan lichamelijke problematiek. Vooral inwoners met financiële problematiek ervaren veel stress. De coronatijd levert extra stress op voor veel inwoners. Enerzijds vanwege angst voor het virus en anderzijds ook niet weten hoe om te gaan met de maatregelen. Deelnemers vragen extra aandacht voor stress bij inwoners met een migratieachtergrond. Hierbij spelen beperkt inzicht in wat stress is en wat je hier zelf aan kunt doen, maar ook beperkte Nederlandse taalvaardigheid een rol. Wat volgens hen kan helpen om stress te verminderen is bijvoorbeeld een positieve boodschap uitstralen, inwoners pro-actiever opzoeken en als professionals de onderlinge banden versterken.

Eenzaamheid

Eenzaamheid wordt door veel van de deelnemers van het wijkgesprek gezien in Noordwest en hangt samen met allerlei andere gezondheidsproblemen, zoals een ongezonde leefstijl of psychische problematiek. De benadering van eigen regie, eigen kracht, waarbij mensen zoveel als mogelijk zelf beslissingen nemen, sluit volgens deelnemers niet goed aan bij de meest kwetsbaren in de samenleving. Inwoners in de wijk bij wie vaker eenzaamheid wordt gezien zijn onder andere mantelzorgers, gescheiden mannen, nieuwkomers in de wijk, studenten, alleenstaande ouderen en mensen met een licht verstandelijke beperking. Vaak is er sprake van een klein netwerk. De wijk verandert door nieuwbouw, waardoor er soms minder aansluiting is tussen oude en nieuwe bewoners. Deelnemers aan het wijkgesprek geven ook aan dat onderling wantrouwen in de wijk bijdraagt aan gevoelens van eenzaamheid.



Door de coronacrisis neemt eenzaamheid volgens de deelnemers toe, met name bij inwoners met een Marokkaanse of Turkse migratieachtergrond.

Licht verstandelijke beperking

Volgens de deelnemers woont vanuit de historie een grote groep mensen met een licht verstandelijke beperking in de wijk, en dan met name in Ondiep en Zuilen-Oost (Het Vecht en de Oude Betonbuurt). Deelnemers geven aan dat mensen met een licht verstandelijke beperking vaker klachten en/of problematiek hebben. Ze hebben vaker een ongezonde leefstijl en worden minder oud dan gemiddeld. Mensen met een licht verstandelijke beperking hebben vaak geen werk en/of een laag inkomen. Ook kan het lastiger voor hen zijn om hun hulpvraag onder woorden te brengen. Dat maakt ze extra kwetsbaar tijdens de coronacrisis. De deelnemers aan het wijkgesprek geven tenslotte aan dat mensen met een licht verstandelijke beperking vaker worden overschat. Dat komt omdat professionals in de wijk mensen met een licht verstandelijke beperking niet altijd herkennen. 

Armoede

Armoede wordt door de deelnemers van het wijkgesprek vooral gesignaleerd onder inwoners met een uitkering en/of een laag inkomen. Mensen kunnen vaak geen geld opzijzetten of hebben geen netwerk om aan te spreken bij financiële problematiek. Daarnaast is er een tekort aan betaalbare woonruimte. Door de coronacrisis zijn er ook nieuwe groepen inwoners in armoede bij gekomen, zoals zzp’ers uit de schoonmaakbranche. Deelnemers van het wijkgesprek geven aan dat armoede kan leiden tot stress, eenzaamheid en schaamte.



Ook kan het tot gevolg hebben dat mensen zorg mijden en geen medicijnen gebruiken.

In de wijk Overvecht deden 12 deelnemers mee aan het wijkgesprek. Tijdens het gesprek zijn we dieper ingegaan op de thema’s psychische problematiek, eenzaamheid, leefstijl en ouderen.

Psychische problematiek

Psychische problemen komen veel voor in de wijk. Deelnemers aan het wijkgesprek geven aan dat het met name vaak voorkomt bij inwoners met een Marokkaanse migratieachtergrond. Ook de woonomgeving speelt een rol; in Overvecht zijn veel sociale huurwoningen en hoogbouw. Mensen met problematiek wonen vaak dicht op elkaar. Psychische problemen hebben invloed op allerlei levensgebieden, zoals lichamelijke klachten, opvoeding en armoede. De samenleving wordt steeds ingewikkelder en hulpverlening verwacht dat mensen zelf met een vraag komen. Mensen die dat niet kunnen of lastig vinden, worden daardoor minder goed bereikt. Dit zorgt voor dat problemen erger worden bij inwoners met een psychische kwetsbaarheid. De coronacrisis heeft een negatieve invloed op psychische problematiek: zo zijn er minder mogelijkheden in de hulpverlening, is er veel angst en (dreigende) armoede. Deelnemers geven aan dat het kan helpen als professionals buiten de kaders denken, aandacht hebben voor bejegening en er meer professionals in de wijk zijn met een diverse culturele achtergrond. 

Eenzaamheid

Eenzaamheid wordt gesignaleerd bij verschillende groepen in de wijk; ouderen, mensen die alleen wonen, vrouwen met een migratieachtergrond, inwoners met psychische problematiek en mensen met fysieke beperkingen. De deelnemers van het wijkgesprek zien een sterk verband tussen de coronacrisis en eenzaamheid, eenzaamheid is in sommige gevallen meer zichtbaar geworden. De invloed van de beperkende maatregelen is sterker voor mensen die al tot een kwetsbare groep behoorden. Een positief effect is dat het normaler is geworden om over eenzaamheid te praten.

Leefstijl

De deelnemers zien dat een ongezonde leefstijl in Overvecht sinds de coronacrisis toeneemt bij inwoners in kwetsbare situaties. Er wordt en/of ongezonder gegeten, minder bewogen en meer alcohol gedronken. Volgens de deelnemers was deze ongezondere leefstijl al een probleem in de wijk, maar wordt het door de coronacrisis verergerd. Een ongezonde leefstijl wordt vaak gezien bij mensen met psychische, emotionele en/of fysieke problemen. De ongezondere leefstijl leidt tot gewichtstoename en ook tot meer overlastmeldingen vanwege overmatig alcoholgebruik.

Ouderen

De deelnemers van het wijkgesprek geven aan dat er getalsmatig veel ouderen in de wijk wonen. Ze geven aan dat de coronacrisis grote impact heeft voor oudere bewoners, vooral als het gaat om eenzaamheid en zingeving. Eenzaamheid is een belangrijk thema bij deze doelgroep, sociale isolatie is een risico als werk en naasten wegvallen. Digitalisering is een belangrijke ontwikkeling die impact heeft op het leven van ouderen.



Deelnemers geven aan dat zij steeds meer ouderen met dementie zien in de wijk, met name onder ouderen met een Marokkaanse migratieachtergrond. Door een slechtere leefstijl (suiker en koolhydraatrijk eten, weinig bewegen) in de afgelopen twintig jaar zien deelnemers nu bij inwoners met een migratieachtergrond al vroeg hart- en vaatziekten en diabetes voorkomen. Deelnemers signaleren, vanwege corona, een verandering in het beweegaanbod voor ouderen. Zo waren ouderen buiten het verzorgingshuis niet meer welkom bij het beweegaanbod in het verzorgingshuis.
 

In de wijk Zuidwest deden 9 deelnemers mee aan het wijkgesprek. Tijdens het gesprek zijn we dieper ingegaan op de thema’s taal, psychische problematiek, eenzaamheid en overgewicht.

Taal

Deelnemers zien een goede beheersing van de Nederlandse taal als een belangrijke basis om mee te kunnen komen in alle levensgebieden. Ze zien verschillende groepen waarbij een taalbeperking een rol speelt; van mensen die de Nederlandse taal helemaal niet verstaan en spreken tot inwoners die laaggeletterd zijn. Deelnemers uiten hun zorg over kinderen en taalachterstanden op jonge leeftijd. Door de coronacrisis zien de deelnemers nog meer dan eerder de betekenis van beperkingen in taal, belangrijke informatie krijg je niet vanzelf mee. Deelnemers geven aan dat taalproblemen ook vaker voorkomen door groeiende diversiteit in de wijk. Zo zijn er veel nieuwe groepen statushouders bijgekomen en wonen er ook meer expats die voornamelijk Engels spreken. Ook geven ze aan dat ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond minder goed Nederlands spreken. Dat heeft gevolgen voor participatie en het krijgen van goede zorg.

Psychische gezondheid

Deelnemers aan het wijkgesprek geven aan dat de impact van psychische klachten groot is. Ze zien psychische problematiek vaker voorkomen bij inwoners met overgewicht, gezinnen met een migratieachtergrond, inwoners in sociale huurflatgebouwen en jongeren op het mbo. Psychische klachten hangen samen met allerlei andere gezondheidsproblemen, soms zijn ze de oorzaak, soms het gevolg. Door de coronacrisis is stress toegenomen onder inwoners. Deelnemers zien ook positieve ontwikkelingen, inwoners in de wijk durven zich bijvoorbeeld meer kwetsbaar op te stellen. Deelnemers geven aan dat het niet altijd in eerste instantie moet gaan om verbeteren van de psychische gezondheid het keren van de problematiek, maar ook om het bespreekbaar maken van psychische problematiek.

Overgewicht

Overgewicht is een thema dat al langer herkend wordt in de wijk. Deelnemers geven aan dat het samenhangt met een ongezonde leefstijl en ten grondslag kan liggen aan hart en vaatziekten en het verloop van een coronabesmetting. Door de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus is overgewicht toegenomen. Deelnemers aan het wijkgesprek geven aan dat het goed is het thema overgewicht in context te plaatsen; het hangt samen met andere problematiek, zoals schulden, psychische problemen en lage gezondheidsvaardigheden en komt niet alleen in de wijk Zuidwest voor. Bewegen kan een manier zijn om te werken aan overgewicht en tegelijkertijd aan de psychische gezondheid.

Eenzaamheid

Eenzaamheid komt voor onder alle lagen van de bevolking in Zuidwest. Met name mensen die alleen wonen zijn vaker eenzaam. Ook zien deelnemers dat met name vrouwen met een migratieachtergrond zich minder van betekenis voelen en leegte ervaren, ook als ze samenwonen met een man en kinderen. Eenzaamheid is toegenomen vanwege de coronacrisis, met name omdat de buurthuizen gesloten waren. In de wijk is er voldoende aanbod om in contact te komen met anderen, maar sommige groepen zijn niet goed te bereiken. Welzijn op Recept kan daarbij helpen.

Hieronder vindt u het volledige verslag ter download en/of online inzage:

 Download verslag wijkgesprekken(PDF)