Samenvatting
Jongeren
- Verschillende groepen Utrechtse jongeren vaker sociaal uitgesloten
- Jongeren uit Noordwest, Overvecht en Zuidwest vaker sociaal uitgesloten
Volwassenen
- 7% van de Utrechtse volwassenen is sociaal uitgesloten
- Drie op de tien Utrechters met een Marokkaanse achtergrond zijn sociaal uitgesloten
- Laagopgeleide Utrechters zijn vaker sociaal uitgesloten
- Sociale uitsluiting hangt samen met een minder goede gezondheid
- Sociaal uitgesloten Utrechters ervaren weinig regie over het eigen leven
- Meedoen is belangrijk, ondanks problemen en beperkingen
Ouderen
- 7% van de Utrechtse ouderen is sociaal uitgesloten
- 19% van de laagopgeleide ouderen is sociaal uitgesloten
- Ouderen met een migratieachtergrond zijn vaker sociaal uitgesloten
- Sociale uitsluiting is hoger in Utrechtse aandachtsgebieden
- Sociale uitsluiting hangt samen met een minder goede gezondheid
Wat houdt het in?
Sociale uitsluiting gaat over deelname aan het maatschappelijk leven
Sociale uitsluiting is meer dan eenzaamheid en verwijst naar het niet (volledig) kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven, als gevolg van individuele en maatschappelijke factoren. Sociale uitsluiting gaat om een gebrek aan betekenisvolle sociale contacten, een tekort aan financiële middelen, onvoldoende toegang tot zorg en instanties en verminderde sociale betrokkenheid in de samenleving. Sociale uitsluiting hangt sterk samen met een minder goede gezondheid, en op de tweede plaats met een laag inkomen (SCP, 2009).Cijfers over jongeren
Verschillende groepen Utrechtse jongeren vaker sociaal uitgesloten
Jongeren op het vmbo en jongeren met een Marokkaanse of Turkse achtergrond zijn vaker sociaal uitgesloten. Ook onder jongeren uit een eenoudergezin, jongeren die niet bij hun beide ouders wonen en jongeren met een lage ouderbetrokkenheid komt sociale uitsluiting vaker voor.Percentage sociale uitsluiting bij Utrechtse jongeren van 12 tot 17 jaar:
Wanneer is een jongere sociaal uitgesloten?
Jongeren zijn sociaal uitgesloten als zij onvoldoende beschikken over bepaalde sociale ‘goederen’ en hierdoor belemmerd worden in hun maatschappelijk functioneren (CBS, 2003). Sociale uitsluiting is dan ook een breder begrip dan armoede. Bij het onderzoek naar sociale uitsluiting onder jongeren gaat het om:- Onvoldoende sociale participatie, zoals geen lid zijn van een sportvereniging of zelden tot nooit een café of discotheek bezoeken.
- Onvoldoende normatieve integratie. Hierbij gaat het voornamelijk om norm overschrijdend gedrag, bijvoorbeeld op straat of op school.
- Materiële deprivatie, waarbij gekeken is naar de welvaart van het gezin, zoals autobezit, een eigen slaapkamer voor de jongere en op vakantie gaan.
- Onvoldoende toegang tot sociale grondrechten, zoals een onveilige buurt, onvoldoende vrijetijdsaanbod in de buurt en pesten op school.
Meer gezondheidsproblemen bij sociaal uitgesloten jongeren
Sociaal uitgesloten jongeren hebben vaker een slechte ervaren gezondheid, psychosociale problemen, hoofdpijn, maagpijn, misselijkheid en slapen vaker slecht. Ook ontbijten en bewegen zij minder, roken zij vaker en gebruiken in hogere mate alcohol en cannabis.
Sociaal uitgesloten jongeren hebben vaker een slechte ervaren gezondheid, psychosociale problemen, hoofdpijn, maagpijn, misselijkheid en slapen vaker slecht. Ook ontbijten en bewegen zij minder, roken zij vaker en gebruiken in hogere mate alcohol en cannabis.
Jongeren uit Noordwest, Overvecht en Zuidwest vaker sociaal uitgesloten
In de wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest komt sociale uitsluiting bij jongeren vaker voor. In de Binnenstad en het oosten van Utrecht is dit minder voorkomend.
Cijfers over volwassenen
7% van de Utrechtse volwassenen is sociaal uitgesloten
Van de volwassenen (19-64 jaar) in Utrecht is 7% sociaal uitgesloten. In de vier grote steden komt sociale uitsluiting bij 10% voor. Het percentage Utrechters dat sociaal is uitgesloten blijft gelijk ten opzichte van 2012. Door een toename in eenzaamheid, zowel landelijk als in Utrecht, is sociale uitsluiting wel vaker een gevolg van eenzaamheid dan in 2012.
32% van de volwassenen die alleen basisonderwijs hebben afgerond, is sociaal uitgesloten. Onder de Utrechters die lbo, mavo of vmbo hebben afgerond, is dit 16%. Sociale uitsluiting komt minder vaak voor onder hoogopgeleiden, namelijk 3%. Utrechters die wonen in de wijken Overvecht, Zuilen-oost en Kanaleneiland zijn vaker sociaal uitgesloten dan gemiddeld.
Van de volwassenen (19-64 jaar) in Utrecht is 7% sociaal uitgesloten. In de vier grote steden komt sociale uitsluiting bij 10% voor. Het percentage Utrechters dat sociaal is uitgesloten blijft gelijk ten opzichte van 2012. Door een toename in eenzaamheid, zowel landelijk als in Utrecht, is sociale uitsluiting wel vaker een gevolg van eenzaamheid dan in 2012.
Utrechters die vaker sociaal uitgesloten zijn:
Drie op de tien Utrechters met een Marokkaanse achtergrond zijn sociaal uitgesloten
29% van de Utrechters met een Marokkaanse achtergrond is sociaal uitgesloten. Dit is lager onder Utrechters zonder migratieachtergrond, namelijk 3%. Eén van de aspecten van sociale (zelf)uitsluiting is sociale betrokkenheid in de samenleving. Onvoldoende sociale betrokkenheid komt verhoogd voor onder Utrechters met een Surinaamse, Antilliaanse of Arubaanse achtergrond (23%, stedelijk 6%).Hoe is sociale uitsluiting gemeten?
Sociale uitsluiting is gemeten met de Social Exclusion Index for Health Surveys (SEI-HS). Deze index bestaat uit de onderstaande vier dimensies. Iedere dimensie is gemeten met een aantal vragen.
1. Sociale participatie. Hierbij is gekeken naar betekenisvolle contacten hebben met anderen.
2. Materiële deprivatie. Dit gaat om moeite met rondkomen en om financiële redenen het huis niet verwarmen, niet bij familie op bezoek gaan of geen lid worden van een vereniging.
3. Sociale grondrechten. Een prettige leefomgeving, een goede woning en toegang tot de gezondheidszorg behoren tot de sociale grondrechten.
4. Normatieve integratie. Hierbij gaat het om maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van andere mensen.
Hoe meer vragen ongunstig beantwoord zijn, hoe meer problemen en hoe groter de mate van uitsluiting is. De volledige sociale uitsluitingsindex is hier te vinden.
Sociale uitsluiting is gemeten met de Social Exclusion Index for Health Surveys (SEI-HS). Deze index bestaat uit de onderstaande vier dimensies. Iedere dimensie is gemeten met een aantal vragen.
1. Sociale participatie. Hierbij is gekeken naar betekenisvolle contacten hebben met anderen.
2. Materiële deprivatie. Dit gaat om moeite met rondkomen en om financiële redenen het huis niet verwarmen, niet bij familie op bezoek gaan of geen lid worden van een vereniging.
3. Sociale grondrechten. Een prettige leefomgeving, een goede woning en toegang tot de gezondheidszorg behoren tot de sociale grondrechten.
4. Normatieve integratie. Hierbij gaat het om maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van andere mensen.
Hoe meer vragen ongunstig beantwoord zijn, hoe meer problemen en hoe groter de mate van uitsluiting is. De volledige sociale uitsluitingsindex is hier te vinden.
Laagopgeleide Utrechters zijn vaker sociaal uitgesloten
32% van de volwassenen die alleen basisonderwijs hebben afgerond, is sociaal uitgesloten. Onder de Utrechters die lbo, mavo of vmbo hebben afgerond, is dit 16%. Sociale uitsluiting komt minder vaak voor onder hoogopgeleiden, namelijk 3%. Utrechters die wonen in de wijken Overvecht, Zuilen-oost en Kanaleneiland zijn vaker sociaal uitgesloten dan gemiddeld.Sociale uitsluiting hangt samen met een minder goede gezondheid
Utrechters die sterker sociaal uitgesloten zijn, hebben vaker een minder goede ervaren gezondheid. Ook voelen zij zich vaker sterk belemmerd bij dagelijkse bezigheden als gevolg van chronische aandoeningen en hebben zij vaker een hoog risico op psychische problemen.Sociaal uitgesloten Utrechters ervaren weinig regie over het eigen leven
51% van de sociaal uitgesloten Utrechters heeft het gevoel dat zij hun eigen leven niet (meer) in de hand hebben. Ook denken sociaal uitgesloten Utrechters er vaker serieus over na om een einde te maken aan het leven. Zij hebben ook vaker in het afgelopen jaar een poging tot suïcide gedaan.Meedoen is belangrijk, ondanks problemen en beperkingen
Uit interviews met sociaal uitgesloten mensen blijkt dat velen, ondanks hun problemen en beperkingen, positief in het leven proberen te staan en trots zijn als zij zich iedere maand redden in levensonderhoud. Mensen willen zich inzetten voor de maatschappij, de buren, doen vrijwilligerswerk en verlenen mantelzorg.Cijfers over ouderen
7% van de Utrechtse ouderen is sociaal uitgesloten
Van de 65-plussers in Utrecht is 7% sociaal uitgesloten. Dit is gelijk voor 65- tot 79-jarigen en voor 80-plussers. Van de Utrechters tussen 19 en 64 jaar oud is ook 7% sociaal uitgesloten.
19% van de laagopgeleide ouderen is sociaal uitgesloten
Een op de vijf 65-plussers in Utrecht die alleen basisonderwijs hebben afgerond, is sociaal uitgesloten. Van de Utrechtse ouderen die een middelbaar of hoog opleidingsniveau hebben afgerond, is 3% sociaal uitgesloten. 
Ouderen met een migratieachtergrond zijn vaker sociaal uitgesloten
12% van de Utrechtse 65-plussers met een migratieachtergrond is sociaal uitgesloten. Dit is 5% voor ouderen zonder migratieachtergrond.Sociale uitsluiting is hoger in Utrechtse aandachtsgebieden
In Kanaleneiland, Ondiep, Overvecht, Zuilen-Oost en [Nieuw Hoograven, Bokkenbuurt] is gemiddeld 14% van de ouderen sociaal uitgesloten.Sociale uitsluiting hangt samen met een minder goede gezondheid
Uit gesprekken met sociaal uitgesloten mensen in de vier grote steden geven zij aan dat sociale uitsluiting samenhangt met hun gezondheid. Ook ervaren sociaal uitgesloten mensen minder regie over het eigen leven. Lees hier meer.Hoe is sociale uitsluiting gemeten?
Sociale uitsluiting is gemeten met de Social Exclusion Index for Health Surveys (SEI-HS). Deze index bestaat uit de onderstaande vier dimensies. Iedere dimensie is gemeten met een aantal vragen.
1. Sociale participatie. Hierbij is gekeken naar betekenisvolle contacten hebben met anderen.
2. Materiële deprivatie. Dit gaat om moeite met rondkomen en om financiële redenen het huis niet te verwarmen, niet bij familie op bezoek gaan of geen lid worden van een vereniging.
3. Sociale grondrechten. Een prettige leefomgeving, een goede woning en toegang tot de gezondheidszorg behoren tot de sociale grondrechten.
4. Normatieve integratie. Hierbij gaat het om maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van andere mensen.
Hoe meer vragen ongunstig beantwoord zijn, hoe meer problemen en hoe groter de mate van uitsluiting is. De volledige sociale uitsluitingsindex is hier te vinden.
Sociale uitsluiting is gemeten met de Social Exclusion Index for Health Surveys (SEI-HS). Deze index bestaat uit de onderstaande vier dimensies. Iedere dimensie is gemeten met een aantal vragen.
1. Sociale participatie. Hierbij is gekeken naar betekenisvolle contacten hebben met anderen.
2. Materiële deprivatie. Dit gaat om moeite met rondkomen en om financiële redenen het huis niet te verwarmen, niet bij familie op bezoek gaan of geen lid worden van een vereniging.
3. Sociale grondrechten. Een prettige leefomgeving, een goede woning en toegang tot de gezondheidszorg behoren tot de sociale grondrechten.
4. Normatieve integratie. Hierbij gaat het om maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van andere mensen.
Hoe meer vragen ongunstig beantwoord zijn, hoe meer problemen en hoe groter de mate van uitsluiting is. De volledige sociale uitsluitingsindex is hier te vinden.
Open data
Hieronder vindt u alle beschikbare open data ter download en/of online inzage:
Ga direct naar de data over:
Volwassenen
Sociale uitsluiting, volwassenen en ouderen (19+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen en ouderen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, volwassenen (19-64), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, volwassenen en senioren (19+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen en senioren (Gezondheidspeiling 2012)
Sociale uitsluiting, volwassenen (19-64), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2012)
Ouderen
Sociale uitsluiting, ouderen (65+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij ouderen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, senioren (65+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij senioren (Gezondheidspeiling 2012)
Bekijk online (PDF) Download (XLS) Download (CSV)
Ga direct naar de data over:
Volwassenen
Sociale uitsluiting, volwassenen en ouderen (19+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen en ouderen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, volwassenen (19-64), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, volwassenen en senioren (19+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen en senioren (Gezondheidspeiling 2012)
Sociale uitsluiting, volwassenen (19-64), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2012)
Ouderen
Sociale uitsluiting, ouderen (65+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij ouderen (Gezondheidspeiling 2016)
Sociale uitsluiting, senioren (65+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over sociale uitsluiting bij senioren (Gezondheidspeiling 2012)
Bekijk online (PDF) Download (XLS) Download (CSV)
Om deze inhoud te kunnen bekijken, is het nodig dat u akkoord gaat met het plaatsen van cookies.
Akkoord Nee Lees meer
Akkoord Nee Lees meer
Om deze inhoud te kunnen bekijken, is het nodig dat u akkoord gaat met het plaatsen van cookies.
Akkoord Nee Lees meer
Akkoord Nee Lees meer
console.log('gtag run');
window.dataLayer = window.dataLayer || [];
function gtag(){dataLayer.push(arguments);}
gtag('js', new Date());
gtag('config', 'UA-65231127-1', { 'anonymize_ip': true });