Lichamelijke gezondheid

Volwassenen

• Eén op de vijf Utrechters heeft een aandoening aan het bewegingsapparaat
• Hart- of vaatziekten komen vaker voor bij 55-64-jarigen
• Aandoeningen aan het bewegingsapparaat en hart- en vaatziekten komen vaak voor onder Utrechters met alleen basisonderwijs
• 15% van de Utrechters met alleen basisonderwijs heeft diabetes
• Astma of COPD bij een op de twaalf Utrechtse volwassenen
• Utrechters in een eenoudergezin hebben vaker migraine

Kinderen

• 13% van de Utrechtse kinderen heeft veel lichamelijke klachten
• Het aantal kinderen dat zich vaak moe voelt neemt toe
• Kinderen uit Oost hebben minder vaak veel lichamelijke klachten
• 24% van de Utrechtse kinderen heeft in het afgelopen jaar kiespijn gehad

Jongeren

• 9% van de Utrechtse jongeren heeft een ernstige lichamelijke ziekte of beperking (gehad)
• 12% van de jongeren is de afgelopen maand vaak ziek thuisgebleven
• Jongeren uit de wijken Overvecht en Noordwest zijn vaker ziek thuis

Ouderen

• 54% van de Utrechtse ouderen heeft een aandoening aan het bewegingsapparaat
• De helft van de Utrechtse ouderen heeft een hart- of vaatziekte
• 28% van de vrouwen zegt incontinent te zijn
• Toename in het percentage ouderen met kanker
• Een op de tien ouderen is gevallen door duizeligheid
• 41% van de ouderen is in 2016 één keer of vaker gevallen
• Gezondheidsproblemen eerder bij ouderen met migratieachtergrond

Lichamelijke gezondheid beïnvloedt de kwaliteit van leven

De lichamelijke gezondheid heeft invloed op de kwaliteit van leven van mensen. Zo kunnen bijvoorbeeld lichamelijke aandoeningen of slaaptekort het dagelijks functioneren belemmeren. Dit kan ook weerslag hebben op de ervaren gezondheid. Steeds meer mensen worden oud met één of meerdere chronische aandoeningen, lichamelijk of psychisch.

Lichamelijke klachten kunnen duiden op psychosomatische gezondheid

Lichamelijke klachten kunnen ook het gevolg zijn van psychische problemen of spanningen: dit zijn psychosomatische klachten. Indicatoren voor de psychosomatische gezondheid zijn buikpijn, hoofdpijn, moe voelen en/of slecht slapen.

13% van de Utrechtse kinderen heeft veel lichamelijke klachten

Van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht heeft 13% in de afgelopen week veel lichamelijke klachten gehad. Dit betekent dat zij aangeven dat ze soms, vaak of heel vaak last hebben gehad van hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid en slecht slapen. Lichamelijke klachten komen minder vaak voor bij kinderen die bij beide ouders wonen en kinderen uit gezinnen met een hoge welvaart.

Percentage kinderen dat in de afgelopen week lichamelijke klachten heeft gehad:
 

Kinderen uit Oost hebben minder vaak veel lichamelijke klachten                                        

8% van de kinderen uit de wijk Oost heeft veel lichamelijke klachten. Dit is lager dan het gemiddelde van 13%. In Vleuten-De Meern hebben kinderen vaker veel lichamelijke klachten.
 

Het percentage kinderen dat zich vaak voelt neemt toe

Tussen 2015 en 2019 is het percentage kinderen dat aangeeft zich vaak moe te voelen toegenomen van 12% naar 18%. Deze stijging is vooral te zien bij kinderen zonder migratieachtergrond en kinderen die bij beide ouders wonen. Kinderen uit een gezin met een hoge welvaart en kinderen met een Marokkaanse achtergrond geven minder vaak aan last van vermoeidheid te hebben.

24% van de Utrechtse kinderen heeft in het afgelopen jaar kiespijn gehad

Een kwart van de kinderen uit groep 7 en 8 geeft aan dat zij in het afgelopen jaar last hebben gehad van kiespijn. Dit geldt vaker voor kinderen uit gezinnen met een lage welvaart en kinderen met een [overige niet-westerse] achtergrond. Kinderen zonder migratieachtergrond hebben minder vaak kiespijn.

Bekijk de open data over kinderen en lichamelijke gezondheid (Tableau)

9% van de Utrechtse jongeren heeft een ernstige lichamelijke ziekte of beperking (gehad)

Eén op de elf jongeren uit klas twee en vier van het voortgezet onderwijs in Utrecht geeft aan dat ze een ernstige lichamelijke ziekte of beperking hebben of hebben gehad. Een kwart van hen heeft de aandoening op dit moment. Vmbo-leerlingen en jongeren die opgroeien in een eenoudergezin geven dit vaker aan dan gemiddeld in Utrecht.

12% van de jongeren is de afgelopen maand vaak ziek thuisgebleven

Eén op de acht jongeren is in de laatste vier schoolweken drie of meer dagen thuisgebleven omdat ze ziek waren. 41% van de jongeren geeft aan dat ze in ieder geval één dag ziek thuis zijn gebleven. Dit geldt vaker voor meisjes en leerlingen uit klas 4. Vmbo-leerlingen, jongeren die opgroeien in een eenoudergezin en jongeren met een Turkse achtergrond geven vaker aan dat ze ziek thuis zijn gebleven, zowel kort (één of twee dagen) als langer (drie dagen of meer).

Jongeren uit de wijken Overvecht en Noordwest zijn vaker ziek thuis

Meer dan de helft van de jongeren die wonen in Noordwest en Overvecht zijn de afgelopen maand één of meer dagen ziek thuis gebleven. Jongeren uit de wijken West en Vleuten-De Meern melden zich minder vaak ziek dan gemiddeld in Utrecht.

 

Bekijk de open data over jongeren en lichamelijke gezondheid (Tableau)

Eén op de vijf Utrechters heeft een aandoening aan het bewegingsapparaat

21% van de Utrechtse volwassenen (19-64 jaar) geeft aan dat zij een aandoening hebben aan het bewegingsapparaat. Veel genoemd zijn gewrichtsslijtage en aandoeningen aan de nek, schouder, hand of rug. 5% van de volwassenen in Utrecht heeft in het afgelopen jaar contact gehad met de huisarts voor een aandoening aan het bewegingsapparaat.

Meest gerapporteerde chronische lichamelijke aandoeningen:

Percentage volwassenen dat in het afgelopen jaar contact heeft gehad met de huisarts vanwege:

Hart- of vaatziekten komen vaker voor bij 55-64-jarigen

Bijna een derde van de volwassenen tussen 55 en 64 jaar geeft aan dat zij een hart- of vaatziekte hebben. Gemiddeld is dit 11% onder volwassenen. De meest voorkomende vorm van een hart- of vaatziekte is hoge bloeddruk. 30% van de 55- tot 64-jarigen heeft contact gehad met de huisarts over een hart- of vaatziekte.

Aandoeningen aan het bewegingsapparaat en hart- en vaatziekten komen vaak voor onder Utrechters met alleen basisonderwijs

47% van de Utrechters die alleen basisonderwijs hebben afgerond, geeft aan dat zij een aandoening aan het bewegingsapparaat hebben. Onder volwassenen met een hbo- of wo-opleiding is dit 15%. Ook bij hart- en vaatziekten zijn grote verschillen zichtbaar. Bijna de helft van de Utrechters  die alleen basisonderwijs hebben afgerond, heeft een hart- of vaatziekte. Dit is 7% onder Utrechters met een hbo- of wo-opleiding.

15% van de Utrechters met alleen basisonderwijs heeft diabetes

Ongeveer een op de zeven Utrechters die alleen basisonderwijs hebben afgerond, geeft aan diabetes te hebben. Gemiddeld is dit 3% onder Utrechtse volwassenen. Diabetes komt ook vaker voor onder Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond, namelijk bij 6%.

Astma of COPD bij een op de twaalf Utrechtse volwassenen

Van de Utrechtse volwassenen geeft 8% aan astma of COPD te hebben. Dit percentage is hoger onder 55-64 jarigen en Utrechters die alleen basisonderwijs hebben afgerond. 6% van de Utrechtse volwassenen heeft contact gehad met een huisarts over een aandoening aan de luchtwegen.

Percentage Utrechtse volwassenen dat zegt astma of COPD te hebben:

 

Utrechters in een eenoudergezin hebben vaker migraine

22% van de Utrechters in een eenoudergezin geeft aan migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn te hebben. Dit is gemiddeld in Utrecht 14%. Migraine komt ook vaker voor bij vrouwen, Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond en onder Utrechters met basisonderwijs als hoogst voltooide opleiding. Van die laatste groep geeft bijna de helft aan migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn te hebben.

54% van de Utrechtse ouderen heeft een aandoening aan het bewegingsapparaat

Iets meer dan de helft van de 65-plussers in Utrecht geeft aan dat zij een aandoening aan het bewegingsapparaat hebben. Vooral gewrichtsslijtage komt vaak voor. 19% van de ouderen heeft in het afgelopen jaar contact gehad met de huisarts over een aandoening aan het bewegingsapparaat.

Meest gerapporteerde chronische lichamelijke aandoeningen:

De helft van de Utrechtse ouderen heeft een hart- of vaatziekte

53% van de 65-plussers geeft aan dat zij een hart- of vaatziekte hebben (waaronder hoge bloeddruk). 52% van de ouderen heeft in het afgelopen jaar contact met de huisarts gehad over een hart- of vaatziekte. Onder ouderen die zijn opgeleid op hbo- of wo-niveau komen hart- en vaatziekten minder vaak voor dan gemiddeld. Het grootste deel van de mensen die aangeven een hart- of vaatziekte te hebben, heeft een hoge bloeddruk. Utrechters met een migratieachtergrond of een opleiding op vmbo-niveau en 80-plussers zeggen vaker een hoge bloeddruk te hebben dan gemiddeld in Utrecht. Ook geven inwoners van Noordwest vaker dan gemiddeld aan een hoge bloeddruk te hebben.

Percentage 65-plussers dat in het afgelopen jaar contact heeft gehad met de huisarts vanwege :

28% van de vrouwen zegt incontinent te zijn

Ruim een kwart van de vrouwelijke 65-plussers geeft aan incontinent te zijn. Onder mannelijke 65-plussers is dit 14%. Gemiddeld komt incontinentie bij 22% van de ouderen in Utrecht voor.

Toename in het percentage ouderen met kanker

Tussen 2006 en 2016 is het percentage Utrechtse ouderen dat aangeeft een vorm van kanker te hebben, toegenomen van 8% in 2006 naar 10% in 2016.3 In 2018 is dit percentage gelijk gebleven.

Een op de tien ouderen is gevallen door duizeligheid

10% van de ouderen in Utrecht geeft aan duizelig te zijn geweest met een val tot gevolg. 80-plussers, ouderen met een migratieachtergrond en ouderen met basisonderwijs als hoogst behaalde opleiding geven vaker dan gemiddeld aan dat zij gevallen zijn door duizeligheid.

41% van de ouderen is in 2016 één keer of vaker gevallen

Twee op de vijf Utrechtse ouderen gaven in 2016 aan dat zij in de afgelopen twaalf maanden minstens één keer gevallen zijn. Dit geldt vaker voor 80-plussers, namelijk 56%. De helft van de ouderen die zijn gevallen, heeft letsel opgelopen bij de laatste val. 29% van de 65-plussers die gevallen zijn, heeft (erg) vaak last van valangst. Dit komt vaker voor onder ouderen met een migratieachtergrond.

Gezondheidsproblemen eerder bij ouderen met migratieachtergrond

Uit gesprekken in de stad en uit de literatuur blijkt dat gezondheidsproblemen bij ouderen met een migratieachtergrond vaker al op jongere leeftijd voorkomen dan bij ouderen zonder migratieachtergrond.

Hieronder vindt u alle beschikbare open data ter download en/of online inzage:

---

Ga direct naar de data over:

1. Kinderen (0-12)
2. Jongeren (13-17)
3. Volwassenen (19+ en 19-64)
4. Ouderen (65+)

---

Kinderen

---

Lichamelijke gezondheid, jeugd (0-18), Julius Huisartsennetwerk 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over contact met huisarts vanwege lichamelijke aandoeningen bij jeugd van 0 tot 18 jaar (Julius Huisartsennetwerk 2016)

---

Lichamelijke gezondheid, kinderen, JMU 2017-2018
Deze databestanden bevatten tabellen over lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, kiespijn, vermoeidheid en slaapgewoonten bij kinderen, groep 7 en 8 (Jeugdmonitor Utrecht 2017-2018)

---

Lichamelijke gezondheid, kinderen, JMU 2015-2016
Deze databestanden bevatten tabellen over lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid en slaapgewoonten bij kinderen, groep 7 en 8 (Jeugdmonitor Utrecht 2015-2016)

---

Lichamelijke gezondheid, kinderen, JMU 2013-2014
Deze databestanden bevatten tabellen over lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid en slaapgewoonten bij kinderen, groep 7 en 8 (Jeugd Monitor Utrecht 2013-2014)

---

Lichamelijke gezondheid, jeugd (0-18), Achmea 2012
Deze databestanden bevatten de tabel over chronische aandoeningen bij de jeugd (Achmea Health Database 2012)

---

Jongeren

---

Lichamelijke gezondheid, jongeren, JGZ 2016-2017
Deze databestanden bevatten tabellen over last hebben van het gehoor bij jongeren, klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs (Jeugdgezondheidszorg Utrecht 2016-2017)

---

Lichamelijke gezondheid, jongeren, JGZ 2014-2015
Deze databestanden bevatten tabellen over last hebben van het gehoor bij jongeren, klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs (Jeugdgezondheidszorg Utrecht 2014-2015)

---

Volwassenen

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), GP 2018
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2018)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen en ouderen (19+), GP 2018
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen en ouderen (Gezondheidspeiling 2018)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), Julius Huisartsennetwerk 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over contact met huisarts vanwege lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Julius Huisartsennetwerk 2016).

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2016)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen en ouderen (19+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen en ouderen (Gezondheidspeiling 2016)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen en senioren (19+), GP 2014
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen en senioren (Gezondheidspeiling 2014)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), GP 2014
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2014)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen en senioren (19+), Achmea 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen en senioren (Achmea Health Database 2012)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen en senioren (19+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen en senioren (Gezondheidspeiling 2012)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), Achmea 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Achmea Health Database 2012)

---

Lichamelijke gezondheid, volwassenen (19-64), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij volwassenen (Gezondheidspeiling 2012)

---

Ouderen

---

Lichamelijke gezondheid, ouderen (65+), GP 2018
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij ouderen (Gezondheidspeiling 2018)

---

Lichamelijke gezondheid, ouderen (65+), Julius Huisartsennetwerk 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over contact met huisarts vanwege lichamelijke aandoeningen bij ouderen (Julius Huisartsennetwerk 2016)

---

Lichamelijke gezondheid, ouderen (65+), GP 2016
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij ouderen (Gezondheidspeiling 2016)

---

Lichamelijke gezondheid, ouderen (65+), GP 2014
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij ouderen (Gezondheidspeiling 2014)

---

Lichamelijke gezondheid, senioren (65+), Achmea 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij senioren (Achmea Health Database 2012)

---

Lichamelijke gezondheid, senioren (65+), GP 2012
Deze databestanden bevatten tabellen over chronische lichamelijke aandoeningen bij senioren (Gezondheidspeiling 2012)